Tokom 2018. godine Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, u okviru projekta „Predstavljanja i afirmacije nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine sa područja Tuzlanskog kantona u elektronskim i drugim aktuelnim medijima“, kroz posebno pripremljeni stručne priloge (tekst i odabrane fotografije), tokom 49 sedmica ove godine, prezentuje isto toliko nacionalnih spomenika sa područja Tuzlanskog kantona, koja ujedno predstavljaju najvrijednija dobra našeg naslijeđa.
Stara Željeznička stanica u Lukavcu
Historijska građevina – Stara željeznička stanica, općina Lukavac predstavlja najstariji očuvani infrastrukturni objekat u gradu Lukavcu iz austrougarskog perioda (1894. godina). Stanica je podignuta na uskotračnoj pruzi Doboj-Simin Han, čija je gradnja trajala do 29. aprila 1886. godine.
Tokom druge polovine XX vijeka, nakon ukidanja uskotračne pruge, objekat je pretvoren u zdravstvenu ustanovu, ali je i dalje imao visoku ambijentalnu vrijednost u gradskom pejsažu Lukavca.
Stara željeznička stanica se nalazi u Prvoj ulici broj 3, južno u odnosu na centralni dio Lukavca, u produžetku Milerove ulice, na čijem se istočnom kraju nalazi Vila Solvay. Objekat stanice se nalazi 220 m od Fabrike sode na zapadu. Sjeverno od objekta se nalazi park sa Centralnom spomen-kosturnicom borcima iz NOR-a.
Objekat je pravougaone osnove dimenzija 20,10 m x 10,04m, a spratnost objekta iznosi P + 1 + Potkrovlje.
Zgrada se sastoji od većeg zapadnog dijela dimenzija 13,70 m x 10,04 m pokrivenog dvovodnim krovom čije je sljeme postavljeno u smjeru istok–zapad i prizemnog istočnog dijela dimenzija 6,40m x 10,04m, čiji je sjeverni kraj pokriven ravnim krovom, a južni jednovodnim krovom.
Izgradnja pruge, željezničke stanice i Fabrike sode je omogućila snažan privredni razvoj područja i formiranje novog radničkog naselja Lukavac.
U blizini Željezničke stanice, na rijeci Spreči istovremeno je izvedena parna pilana koja se bavila proizvodnjom pragova za pruge, neophodnih za gradnju željezničke pruge.
Zgrada Željezničke stanice u Lukavcu je služila svojoj izvornoj namjeni do kraja austrougarskog perioda, ali i tokom perioda između dva svjetska rata. U tom historijskom razdoblju objekat je pored redovne namjene, predstavljao mjesno okupljalište gdje su se održavale različite manifestacije, uključujući radničke proslave.
Nema podataka da li je bila oštećena tokom II svjetskog rata, ali je poznato da je od 1946. godine pruga i objekat Željezničke stanice bio stavljen pod upravu tadašnje Jugoslovenske državne željeznice.
Početkom druge polovine XX vijeka, nakon ukidanja uskotračne pruge Doboj – Simin Han, objekat mijenja namjenu. Sedamdesetih godina u objektu je ostala aktivna ambulanta.
Nakon agresije na RBiH (period 1992–1995) sprat i dio prizemlja dobijaju stambenu funkciju. Godine 1997. u objekat je smješteno sjedište Crvenog križa općine Lukavac.
Tokom marta 2015. godine u prizemlje objekta useljava Auto-moto klub Lukavac, i u istom prostoru je klubska kafana.
Objekat Stare željezničke stanice u Lukavcu predstavlja zapušten objekat gdje se ne vrše zadovoljavajuće mjere redovnog održavanja. Krov objekta djelimično propušta.
Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona je ovo dobro naslijeđa 16.01.2015. aplicirao Komisiji za očuvanje nacionalnih spomenika BiH, koja je na svojoj 67. sjednici (16-18.12.2015.) Historijsku građevinu-Stara željeznička stanica, općina Lukavac, proglasila nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Projekat „Predstavljanja i afirmacije nacionalnih spomenika Tuzlanskog kantona u elektronskim i drugim aktuelnim medijima“, tokom 2018. godine, provodi Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, uz saglasnost i podršku nadležnog Ministarstva za kulturu, sport i mlade TK.
